Radiologie

Werkgroep

De heer S. Dam en mevrouw A. Grotenhuis, huisartsen
De heren J. vd Burgh en J. Govaert, radiologen
1^e herziening, juni 2018

Afspraak maken

Via ZorgDomein of telefonisch via balie radiologie:
Hoogeveen           0528 286271
Emmen                  0591 691911
Stadskanaal          0599 654654

Altijd voor echo, CT en MRI
X-foto is ook mogelijk zonder afspraak (patiënten met een afspraak krijgen voorrang)

Algemeen

-In de aanvraag altijd de diagnose vermelden. Soms worden op grond van een vermelde verdenking speciale opnamen gemaakt, wanneer het gevraagde onderzoek onvoldoende uitsluitsel geeft.
-Bij verdenking maligniteit zo nodig vooroverleg met radioloog.
-Een verzoek van de radioloog aan de huisarts om nader onderzoek aan te vragen gaat via de uitslag of via overleg, maar niet rechtstreeks met de patiënt.

Algemeen X-foto

• Bij als “goed” afgegeven X-foto, maar een aanhoudend “niet-pluis” gevoel bij de huisarts de foto herhalen na ± 2 weken, met vermelding van dit gevoel.
• In een aantal gevallen wordt een X-foto als “uitgangswaarde” genoemd. Dit betekent dat er vooraf een X-foto gemaakt dient te zijn, wanneer er nog geen eerdere foto beschikbaar is.

Algemeen Echo

Echo gewrichten soms mogelijk en zinvol, overleg met radioloog.

Algemeen MRI

MRI wordt gemaakt in smalle afgesloten ruimte, probleem bij claustrofobie!
Overleg in dat geval met radioloog over de mogelijkheid van CT of echo.

MRI aanvraag door huisarts wordt slechts gehonoreerd als de gegeven informatie dit onderzoek rechtvaardigt en het MRI-formulier is ingevuld:

• Pacemaker aanwezig → vermelden. Via radiologie krijgt patiënt een afspraak bij cardiologie en pacemakertechnicus;
• Bij claustrofobie eventueel Lorazepam (1 mg) → recept via huisarts.

Bekken/ heup bij kinderen

Congenitale Heup Dysplasie (CHD):

• Kies primair voor echo;
• Optimale periode: 3-6 maanden;
• Indien > 9 maanden: X-foto (densiteit van het bot te hoog voor echo);
• Bij twijfel of bij een gevonden afwijking direct X-bekken aanvragen.

Coxitis fugax (CF):

• Is een klinische diagnose!
• Voorkomen 2-12 jaar, in 2% wordt CF gevolgd door M. Perthes;
• Indien beeldvorming gewenst dan alleen echo heupen aanvragen.

M. Perthes:

• Hoogste incidentie 4-8 jaar;
• Aanvragen: X-bekken AP en Lauenstein-opname.

Epifysiolysis:

• Vóórkomen: 10-16 jaar;
• X-heup AP en Lauenstein.

Bekken/heup bij volwassenen

• Chronische pijn          → X-bekken
• Artrose                         → X-bekken
• Maligniteit/meta’s      → X-bekken, bij verdenking op metastasen evt. laten volgen door MRI
• Trauma                        → X-bekken / heup
• Symfysiolysis              → X-bekken
• M. Bechterew             → X-bekken / X-LWK, bij sterke verdenking ook specifiek X-SI aanvragen

Cervicale, thoracale & lumbosacrale wervelkolom

Verdenking osteoporose         → DEXA-meting plus X-TWK en X-LWK

Scheuermann                            → X-ThWK lateraal 
Houdingsafwijking/scoliose    → X-ThWK en LWK; lateraal en AP; Cobbse hoek vermelden
Lage rugpijn                               → zie protocol lage rugpijn
Raduculaire prikkeling:           

• MRI als na 6 weken fysiotherapie geen verbetering is bereikt;
• X-foto als uitgangswaarde;
• MRI geeft betere beoordeling dan CT;
• CT op indicatie (zoals bij claustrofobie).

Extremiteiten algemeen

NB: gericht lichamelijk onderzoek kan foto overbodig maken.

• Ganglion                                → Echo
• Artritis gewrichten               → bij typisch klinische verdenking direct verwijzen naar specialist, geen radiologisch onderzoek
• Osteomyelitis verdenking   → X-foto NB: pas zichtbaar na 1 week!
• Splinter:
  Indien markering gewenst wordt, dit op het formulier vermelden
  Hout       → echo
  Metaal    → X-foto
  Glas         → echo en/of X-foto
• Weke delen zwelling in extremiteit:
  Echo
  indien suspect aanvullend MRI

Extremiteiten bovenste

Trauma:

* X-foto
* Bij normale uitslag X-hand/pols en blijvende klachten → herhalen na 1 week

Schouder- en elleboogpijn

* X-foto of MRI
* Injectie/infiltratie of barbotage → echo

Luxatie:

Vinger          → X-foto
Schouder    → X-foto

Degeneratieve afwijking / artrose:

• Pols, handwortel, digiti → X-foto

Extremiteiten onderste

DVT verdenking:

• Bepaal eerst KBR-score (Klinische beslisregel NHG-standaard);
• KBR ≥ 4 →echo;
• KBR ≤ 3 → D-dimeer. Wanneer D-dimeer ≥ 500 → echo;
• Vanaf 60 jaar, per decade D-dimeer met 100 ophogen als afkappunt.

Heup            → Zie eerder onder “Bekken/heup”
Knie:

• Fractuur verdenking  → X-foto
• Artrose                         → X-foto

Meniscus-, laterale band- of kruisbandletsel                     → MRI (acute verwijzing niet zinvol)
Chronische hydrops of recidiverende slotklachten          → MRI (X-knie als uitgangswaarde)

Bakerse cyste:

• Echo (is bewijzend)
• Om nadere oorzaak vast te stellen eventueel MRI

Hoofd/hals

Neusfractuur                                       → obsoleet onderzoek
Zygoma- en/of orbitafractuur          → CT-aangezicht
Schildklier afwijkingen                       → Echo
Lymfklier maligniteit verdenking     → Echo
Differentiatie tussen lymfeklier, speekselklier of cyste:

• Echo
• NB: speekselsteentje niet altijd zichtbaar te maken

Sinus

Sinusitis klachten, chronisch  → X-sinus of CT

Thorax

Alle indicaties (behalve embolie verdenking):

• X-thorax als uitgangswaarde
• radioloog doet suggestie aan huisarts voor vervolgonderzoek of adviseert verwijzing naar specialist na overleg met aanvrager

Embolie verdenking      → verwijzing longarts of SEH
Ribtumor of –fractuur   → X-ribdetail + X-thorax

Mamma

Zie aparte transmurale werkafspraak Mammapathologie onder chirurgie

oesophagus-maag

• Indicatie voor een maagfoto is vervallen;
• Scopie op aanvraag door MDL-arts
• Globusgevoel/slikklachten → Slikfoto oesophagus  NB: dit sluit een carcinoom niet uit!!!

Buik

Algemeen:

• CT-colon (vervangt X-colon) bij > 45 jaar → kan op aanvraag huisarts
• MRI dunne darm (vervangt X-dunne darm) → aanvraag door MDL-arts
• Echo:

                * Patiënt dient in het algemeen nuchter te komen;
                * Voorbereiding afhankelijk van het te onderzoeken gebied, gericht aanvragen;
                * Bovenbuik                 → nuchter
                * Nieren + blaas           → volle blaas
                * Onderbuik                  → volle blaas

• Galsteen / flankpijn                                                   → Echo
• Niersteen                                                                    → Echo / BOZ, low dosis CT blanco
• Coprostase                                                                 → BOZ (geen meerwaarde)
• Corpus alienum tractus digestivus                        → BOZ + evt. X-thorax
• Sub-ileusbeeld (klinische diagnose)                       → BOZ (geen meerwaarde), evt. CT of echo
• Liesbreuk/buikwandbreuk                                       → Echo, evt. blanco CT-buikwand +/- Vasalva
• Aneurysma/verwijde aorta                                      → echo
• Gynaecologische indicaties (uterus/adnexen)      → transvaginale echo (1^e lijns echo) door gynaecoloog (zie ook werkafspraken gynaecologie)

Scrotum

• Pijn                                              → Echo
• Zwelling                                      → Echo
• Niet ingedaalde testis              → Echo
• Epididymitis                               → Bij twijfel echo
• Torsio of hematospermie       → Verwijzing uroloog

Verwijzer

Tijdens kantooruren:

Buiten kantooruren: